Właściwości prozdrowotne boczniaka

Intensywne badania naukowe nad zawartością składników odżywczych oraz właściwości leczniczych boczniaka podjęto na początku XXI wieku.

Badania potwierdziły dużą wartość odżywczą i leczniczą boczniaka.
Boczniak jest bogaty w białko, witaminy, składniki mineralne i związki o charakterze prozdrowotnym.

Grzyby boczniaka zawierają w suchej masie od 20% do 24,6% wartościowego białka. Cechuje się ono wysoką przyswajalnością wynoszącą ok. 70%. W białkach występują wszystkie aminokwasy egzogenne oraz alanina, cystyna, kwas asparginowy i glutaminowy, prolina, seryna i tyrozyna.

Owocniki boczniaka są doskonałym źródłem składników mineralnych – wapnia, żelaza, cynku, magnezu, manganu, selenu, witamin z grupy B (B1, B2, B3, B5) oraz prowitaminy D2 i D4.
Ważne są też w boczniaku związki zapachowe i smakowe, nadają je związki nielotne, takie jak wolne aminokwasy 5’-nukleotydy, rozpuszczalne cukry i poliole.

Współwystępowanie glutaminianu sodu i 5’-nukleotydów jest odpowiedzialne za charakterystyczny tak zwany piąty smak umami. W owocnikach boczniaka największą grupę stanowią aminokwasy nadające smak glutaminianu sodu. Co to jest smak umami – tajemniczy piąty smak- określa się go jako smak głęboki, pełny, wyśmienity.

Owocniki boczniaka zawierają szereg substancji bioaktywnych, m.in. polisacharydy (beta-glukany, alfa- glukany), lektyny oraz związki o charakterze antyoksydantów.

 

Wszystkie wyżej wymienione substancje decydują o wielokierunkowym działaniu terapeutycznym boczniaków. Właściwości lecznicze zostały potwierdzone w wielu badaniach naukowych. Wykazano jego działanie immunostymulujące, przeciwnowotworowe, przeciwwirusowe, przeciwcukrzycowe, antyoksydacyjne oraz ochronne dla serca i naczyń krwionośnych.

Działanie antynowotworowe należy do najważniejszych właściwości leczniczych boczniaka. Ekstrakty wodne i etanolowe z owocników wykazują działanie przeciwnowotworowe wobec komórek raka płuc (A549) oraz szyjki macicy (SiHa, HeLa), a także innych nowotworów (mięsak S-180, HL-60). Wyizolowany z Pleurotus ostreatus (boczniak ostrygowaty) alfa – glukan wykazywał bezpośrednie działanie przeciwnowotworowe wobec komórek jelita grubego HT-29.

Owocniki boczniaka można stosować również w przypadku schorzeń układu krążenia. Do prozdrowotnych właściwości boczniaków należy zdolność obniżania poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi oraz normalizacji ciśnienia tętniczego.

Działanie przeciwcukrzycowe – wykazano efekt hipoglikemiczny, po doustnym podaniu pacjentom z cukrzycą typu 2 sproszkowanych owocników w ilości 50mg/kg wagi ciała zaobserwowano efekt glikemiczny. Jego mechanizm polegał na aktywacji enzymu GSK (syntazy glikenowej) oraz pobudzeniu wydzielania insuliny. Co bardzo istotne, nie stwierdzono hepatotoksyczności i nefrotoksyczności takiej terapii. Uwzględnienie w diecie kobiet z nowo zdiagnozowaną cukrzycą 200g owocników boczniaka dziennie powodowało obniżenie poziomu glukozy we krwi, a dodatkowo obniżenie poziomu całkowitego cholesterolu i jego frakcji LDL oraz poziomu trójglicerydów.

 

Grzyby z rodzaju Pleurotus zawierają substancje o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym.

Stosunkowo nowym obszarem zastosowań boczniaka jest przemysł kosmetyczny. Ze względu na obecność składników o działaniu antyoksydacyjnym, ekstrakty mogą być użyte do produkcji kosmetyków o działaniu przeciwstarzeniowym.

Boczniaki uważane są za żywność funkcjonalną, gdyż mogą istotnie wpływać na zdrowie człowieka. Aby uzyskać efekt terapeutyczny można spożywać świeże owocniki boczniaka. Można również przygotować produkty spożywcze z dodatkiem suszu tego grzyba.
Te oraz wiele innych informacji i przepisów kulinarnych znajdziecie Państwo w książce –Smaki boczniaka.

Źródło:
Golak – Siwulska I., Sobieralska E., Sobieralska K., Siwulski M. Smaki boczniaka. Bogucki Wydawnictwo Naukowe. Poznań 2017.